Κατάκλιση, έλκος από κατάκλιση

Τι είναι η κατάκλιση?
Με τον όρο κατάκλιση εννοούμε την εντοπισμένη καταστροφή περιοχής δέρματος και υποκειμένων ιστών (δερματικό έλκος) η οποία προκύπτει από την ισχαιμία και την νέκρωση των μαλακών μορίων λόγο παρατεταμένης πίεσης στη συγκεκριμένη περιοχή.
Ποιοι ασθενείς είναι ευάλωτοι στην κατάκλιση?
Οι κατακλίσεις δημιουργούνται σε ασθενείς που είναι χρόνια κατακεκλεισμένοι(από βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, παραπληγικοί και παραπληγικοί από εγκεφαλικά επεισόδια ή άνοια).
Πώς δημιουργούνται οι κατακλίσεις?
Η μακροχρόνια πίεση που ασκείται πάνω στο δέρμα όπου υπάρχουν οστικές προεξοχές (τα ισχία, οι πτέρνες, το ιερό, οι ωμοπλάτες), οδηγεί αρχικά σε ισχαιμία, οίδημα, φλεγμονή και νέκρωση των ιστών, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί έλκος και άνοιγμα στη συγκεκριμένη περιοχή.
Το 90% των κατακλίσεων εμφανίζονται στο κάτω ήμισυ του σώματος, και το 70% των κατακλίσεων αυτών εμφανίζονται στο ισχίο και στην περιοχή των γλουτών.
Πώς εκδηλώνονται οι κατακλίσεις?
Τα πρώτο σημάδι της κατάκλισης είναι η μόνιμη ερυθρότητα πάνω από οστική προεξοχή, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα και εγκαίρως οδηγεί σε φλεγμονή και νέκρωση της περιοχής.
Ανάλογα με την εμφάνιση της κατάκλισης διακρίνονται 4 στάδια
1ο στάδιο: Το δέρμα είναι ανέπαφο (χωρίς άνοιγμα) αλλά παρουσιάζει μόνιμη ερυθρότητα.
2ο στάδιο: Το δέρμα παρουσιάζει επιφανειακή εξέλκωση(επιφανειακό έλκος που παρουσιάζεται κλινικά ως εκδορά ή φλύκταινα.).
3ο στάδιο: Βαθύτερη εξέλκωση, με επέκταση στο υποδόριο, μύες και στα οστά.
4ο στάδιο: Επιπληγμένη εξέλκωση με επέκταση σε άλλες εξελκώσεις ή σωματικές κοιλότητες (ουροδόχος κύστη, κόλπος, έντερο, αρθρώσεων).

Πρόληψη
Η πρόληψη παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος για την αντιμετώπιση των κατακλίσεων. Η καθημερινή και επιμελής φροντίδα του ασθενούς είναι ο καλύτερος τρόπος αποφυγής των κατακλίσεων. Αυτή επιτυγχάνεται με :
1) Την καθαριότητα του δέρματος και την απομάκρυνση υλικών που μπορούν να το τραυματίσουν η να το ερεθίσουν (ούρα, κόπρανα, τρήματα τροφών.. κλπ.).
2) Τη συνεχή αλλαγή θέσεως ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
3) Την άμεση αντιμετώπιση φλεγμονών ή τραυμάτων από τον ιατρό.
4) Την διατήρηση καλής θρεπτικής κατάστασης του ασθενούς.
Αντιμετώπιση
Α) Συντηρητική:
Βασίζεται στην πρόληψη και επιτυγχάνεται με:
1) Τη φροντίδα και τη συντήρηση της γενικής φυσικής και διανοητικής κατάστασης του ασθενούς.
2) Τη φροντίδα και την συντήρηση καλής κατάστασης του δέρματος.
3) Την αντιμετώπιση της ακράτειας.
4) Την καταπολέμηση λοιμώξεων και φλεγμονών (συστηματικών ή τοπικών).
5) Την διατήρηση καλής θρεπτικής κατάστασης του ασθενούς.
6) Την ρύθμιση και την διόρθωση συνυπαρχόντων παθήσεων (Αναιμία, ζαχαρώδης διαβήτη… κλπ.).
7) Φυσικοθεραπεία όταν χρειάζεται.
8) Τον χειρουργικό καθαρισμό των μαλακών μορίων και την αφαίρεση των νεκρωμάτων. Σε ορισμένα περιστατικά γίνεται και αφαίρεση των οστικών προεξοχών.
9) Την χρήση τοπικών υλικών (επιθέματα) όταν χρειάζεται.
Β) Χειρουργική αποκατάσταση:

Ενδείξεις της χειρουργικής αποκατάστασης.

1) Αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας.
2) Μεγάλη κατάκλιση με αδυναμία επούλωσης σε εύλογο χρονικό διάστημα.
3) Κατάκλιση 3ου ή 4ου σταδίου.
4) Εξέλκωση με κακοήθη εξαλλαγή.
5) Ασθενείς με καλή φυσική και διανοητική κατάσταση.
Οι στόχοι της χειρουργικής αποκατάστασης είναι:
1. σύγκλιση του χειρουργικού τραύματος
2. Ελάττωση απώλειας υγρών και πρωτεϊνών από το έλκος
3. Πρόληψη της εξάπλωσης της φλεγμονή
4. Διευκόλυνση στην φροντίδα του ασθενούς
5. Συντόμευση του χρόνου θεραπείας και ελάττωση των
εξόδων νοσηλείας
Οι βασικές αρχές της χειρουργικής αποκατάστασης είναι:
1) Πλήρης αφαίρεση του έλκους, του ουλώδους ιστού και των αποτιτανώσεων των μαλακών μορίων.
2) Αφαίρεση της οστικής προεξοχής.
3) Σωστή κάλυψη των οστέινων προεξοχών με υγιές μύες.
4) Σωστός σχεδιασμός κρημνών με καλή αιμάτωση.
Η αποκατάσταση γίνεται με την χρήση κρημνών. Οι κρημνοί που θα χρησιμοποιούνται είναι δερματικοί, δερμοπεριτονιακοί και μυοδερματικοί. Η επιλογή του κρημνού εξαρτάται από τη θέση της κατάκλισης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
- Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η προφύλαξη
- Τα έλκη κατάκλισης πρέπει να αντιμετωπίζονται
σωστά και γρήγορα με την κατάλληλη
συντηρητική ή χειρουργική μέθοδο
- Η επιμόρφωση των ασθενών και του
περιβάλλοντός τους είναι απαραίτητη για την
αποκατάσταση και την αποφυγή υποτροπών

www.doctor-a.gr